Kanonnen Makkum
Kanonnen ? ? ?
Die vraag kun je je stellen als je de afmetingen ziet van deze lawaaischoppers. Want dat maken ze wel; ze knallen behoorlijk. Op de vraag hoe, wat en waarom van de Koninginnevereniging moet ook ik gissen.
Het hoe is waarschijnlijk een gevolg van de wapenwedloop van de plaatselijke jagers geweest. De geweren ontwikkelden zich tot modern schiettuig en dus werden de ouderwetse ganzenroeren afgeschaft. De plaatselijke smeden, waaronder mijn familie, kregen deze in bezit en als getrouwe oranje klanten luisterden ze het feest op 31 augustus ermee op.
Want waarschijnlijk is bij de troonsbestijging van Wilhelmina, in 1898, voor het eerst geschoten. De overlevering wil ook wel verhalen van het feit dat bij haar geboorte in 1880 voor de eerste keer de traditionele saluutschoten in Makkum weerklonken! De waarheid zal in het midden liggen, als zo vaak.
Het wat, is al gedeeltelijk verklaard. Twee geschutstukken zijn gemaakt van ganzenroeren. Twee kleine kanonnen zijn later bijgemaakt, de smid het ijzerwerk, de wagenmaker de houten affuit compleet net houten wielschijve .
Met dit jagers gereedschap, ganzenroeren van ca. 1880, liet de jager zich in een rank bootje tussen de ganzen, eenden of ander waterwild drijven. De loop stak een eind buiten boord. Al manoeuvrerend bracht de broodjager het bootje in de juiste positie. De met zwart kruit, een stevige prop en natuurlijk hagel, gevulde loop werd tot ontsteking gebracht en het dood zaaiend hagel deed zijn werk.
De geraakte vogels werden opgevist en de buit was binnen. Als ik nu zie wat voor terugslag deze lopen hebben dan moet de loop goed vastgezeten hebben in het bootje. Dat zelfde bootje zal dan ook behoorlijk terug geschoten zijn na de klap. Vroeger waren ze sterk maar tegen het schouder lijkt me niet echt gezond!!
Waarom? Najaren van zwijgen voor het geschut, enkele waren uitgeleend en niemand wist meer aan wie, kwamen wonder boven wonder eind jaren zeventig van de vorige eeuw alle vier de geschutstukken weer in ons bezit. Toen is ook de traditie van kanonschoten op Koninginnedag weer in ere hersteld. Wel enkel op koningsdag anders was het moeilijk verkrijgbare kruit te snel verschoten. Inmiddels is hiervoor een leverancier gevonden Het zijn eigenlijk Makkumer stukken en mijn familie past er nu al meer dan honderd jaar op. Wij doen dit graag en zijn dan ook vereerd met ons jaarlijkse optreden.
Ik zou zeggen: LUISTER EN HUIVER!!!!!
Maar houdt afstand, want na honderd jaar is de garantie wel verlopen. Tot ziens op de eerst volgende koningsdag.
Met vriendelijke groet,
Tjeerd en Jan Lutgendorff,
met assistentie van de vijfde generatie Lutgendorff